Data publikacji: 18 listopada 2021
Rak prostaty. Zbadaj się, zanim będzie za późno
O znaczeniu badań profilaktycznych i zapobieganiu raka prostaty u mężczyzn rozmawiamy z dr. hab. n. med. Maciejem Salagierskim, prof. UZ, kierownikiem Katedry Urologii i Onkologii Urologicznej Colegium Medicum UZ i pracownikiem Klinicznego Oddziału Urologii Szpitala Uniwersyteckiego w Zielonej Górze.
Co to jest rak prostaty?
– Rak gruczołu krokowego (stercza, prostaty) to złośliwy nowotwór, który rozwija się w gruczole i może zagrażać życiu mężczyzny.
– Czy jest to choroba dotycząca tylko starszych mężczyzn?
Rak gruczołu krokowego jest najczęściej wykrywanym nowotworem u mężczyzn i stanowi drugą przyczynę zgonów z powodu nowotworów złośliwych w USA oraz w Unii Europejskiej (UE). Tylko w UE, raka stercza rozpoznaje się u blisko 380 tysięcy mężczyzn rocznie.
Rocznie w Polsce odnotowuje się 19 000 zachorowań na raka prostaty. Stanowi ok. 23 procent wszystkich męskich nowotworów w Polsce. Co roku odnotowuje się 5 500 zgonów z powodu tego nowotworu.
Zachorowalność na raka stercza wzrasta wraz z wiekiem. Szacuje się, że około 70 proc. mężczyzn powyżej 70 roku życia choruje na ten nowotwór. Nie oznacza to jednak, że na nowotwór ten nie chorują młodsi mężczyźni. Niestety, coraz częściej rozpoznajemy raka prostaty u osób poniżej 60 roku życia.
– Kiedy chory powinien zgłosić się do lekarza?
Rak stercza we wczesnej fazie rozwoju procesu chorobowego tj. gdy nowotwór pozostaje ograniczony do gruczołu krokowego, często nie daje objawów klinicznych: nie sprawia dolegliwości bólowych, nie obniża komfortu i jakości życia. Warto podkreślić, że chory, który zgłasza się do urologa z powodu zaburzeń w oddawaniu moczu, cierpi najczęściej na łagodny rozrost gruczołu krokowego – dlatego mężczyźni nie powinni obawiać się wizyt u urologa. Sugeruje się wizytę kontrolną u urologa po ukończeniu 50. roku życia lub po 40. u chorych z wywiadem rodzinnym raka stercza. Pozwoli to lekarzom potencjalnie wykryć nowotwór stercza w momencie, kiedy nie daje objawów klinicznych i jest praktycznie chorobą wyleczalną.
– Jakich badań powinien się pacjent spodziewać?
Powszechnie stosowanymi badaniami, które mają na celu wykrycia raka stercza są: badanie gruczołu palcem przez odbytnicę tzw. badanie per rectum oraz oznaczanie stężenia swoistego antygenu sterczowego (PSA, ang. Prostate Specific Antigen) w surowicy krwi. Urolodzy dysponują obecnie coraz skuteczniejszymi metodami diagnostycznymi, więc pacjenci mają szanse na coraz lepszą i wcześniejszą diagnostykę choroby umożliwiającą szybkie rozpoznanie.
– Co to jest PSA?
PSA to glikoproteina wytwarzana w prostacie, której stężenie można oznaczyć w surowicy krwi. W urologii PSA stosowane jest od ponad 30 lat. W sytuacji gdy stężenie PSA w surowicy chorego przekroczy normę, urolog najprawdopodobniej zleci wykonanie biopsji gruczołu.
– Czy badanie PSA może zlecić pacjentowi wyłącznie urolog?
PSA jest względnie tanim badaniem, zlecanym zarówno przez lekarzy rodzinnych jak i urologów. Dobrze, że badanie to wchodzi w skład pakietu zdrowotnego: Profilaktyka 40 plus. Zdecydowanie zachęcam mężczyzn po 40 roku życia do wykonania tego badania, bo niestety coraz częściej zdarzają się nam w Klinicznym Oddziale Urologii chorzy, u których rozpoznajemy nowotwór, gdy daje poważne objawy, a wtedy na skuteczne leczenie jest już zwykle za późno.
