Data publikacji: 21 września 2020

Rak głowy i szyi nie czeka! Można zgłaszać się na badania profilaktyczne

W dniach 21-25 września br. przypada VIII Europejski Tydzień Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi pod hasłem: „Rak głowy i szyi nie czeka! Zgłoś się do specjalisty!”. Szpital Uniwersytecki w Zielonej Górze, po kilkumiesięcznej przerwie spowodowanej pandemią koronawirusa, wznawia przyjmowanie pacjentów na badania w ramach „Ogólnopolskiego programu profilaktyki nowotworów głowy i szyi”. Do programu kwalifikują się pacjenci w wieku 40-65 lat, u których przez kilak tygodni występują niepokojące objawy.

Nasz szpital jako jedna z 10 placówek w Polsce, i jedyna w Lubuskiem, realizuje od 2017 r. projekt w ramach „Ogólnopolskiego programu polityki zdrowotnej w zakresie profilaktyki pierwotnej i wczesnego wykrywania nowotworów głowy i szyi w  woj. lubuskim” .

O istocie programu mówiła dziś na konferencji prasowej Elżbieta Anna Polak, marszałek woj. lubuskiego. – Realizujemy ten program, bo o wiele tańsza jest profilaktyka i wczesna diagnostyka, a najważniejsze, daje gwarancje skutecznego wyleczenia raka. Chcemy zwrócić uwagę mieszkańcom naszego regionu, że bezpłatnie badamy i można się zgłosić – powiedziała. Zachęciła również pracodawców do wysyłania pracowników na badania w godzinach pracy. – Moi urzędnicy mogą już to zrobić – poinformowała.

Dr hab. n. med. Paweł Golusiński, prof. UZ. kierownik Klinicznego Oddziału Otorynolaryngologii, kierownik Katedry Otolaryngologii i Chirurgii Szczękowo-Twarzowej Collegium Medicum UZ podkreślił, że objawy nowotworów głowy i szyi mogą przypominać bardzo banalne schorzenia, takie jak katar, czy przeziębienie. – Jeśli jednak taki stan utrzymuje się trzy tygodnie, należy zgłosić się na badania – radził. – Jeżeli zgłosimy się szybko mamy szansę, po pierwsze wyleczyć chorego, a po drugie, jego leczenie jest oszczędzające co oznacza, że nie musimy usunąć na przykład krtani, czy w inny sposób okaleczyć pacjenta – dodała dr n. med. Róża Poźniak-Balicka, kierownik Klinicznego Oddziału Radioterapii i Zakładu Radioterapii, konsultant wojewódzki w dziedzinie radioterapii onkologicznej.

2,5 tys. badań

W ramach projektu wykonano 1400 specjalistycznych badań laryngologicznych pacjentom z grupy ryzyka. Tym, u których wykryto nieprawidłowości, wykonano diagnostykę pogłębioną. W ramach programu takich badań szpital chce wykonać łącznie 2500. Podpisano również ponad 60 umów o współpracy z placówkami POZ w woj. lubuskim, wielkopolskim oraz dolnośląskim, gdzie przeszkolono lekarzy i pielęgniarki w zakresie wdrażania programu profilaktyki nowotworów głowy i szyi.

Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego i Budżetu Państwa do 30 czerwca 2021. Kwota dofinansowania to 1 087 615,20 zł

Pandemia wirusa SARS-CoV-2 sprawiła, że znacząco spadła liczba rozpoznań nowych przypadków nowotworów głowy i szyi w całym kraju, także w województwie lubuskim. Wpływ na to mają dwa czynniki: strach ludzi przed pójściem do lekarza w obawie przed zakażeniem SARS-CoV-2 oraz reorganizacja służby zdrowia w związku z pandemia, opóźniająca proces diagnostyki.

W związku z pandemią koronawirusa w marcu br. przerwaliśmy badania w ramach projektu, powzieliśmy jednak środki bezpieczeństwa umożliwiają powrót do realizacji badań.

Kto najczęściej choruje?

Na rozwój raka głowy i szyi wpływa przede wszystkim: palenie papierosów, alkohol oraz wirus brodawczaka ludzkiego HPV (np. przenoszony podczas seksu oralnego). Ryzyko zachorowania zwiększa się u obu płci wraz z wiekiem. Co więcej, w Polsce podobnie jak w innych krajach Europy, obserwuje się wzrost liczby nowych zachorowań na nowotwory głowy i szyi u ludzi poniżej 40 r.ż., którzy nigdy nie palili ani nie nadużywali alkoholu.  Badania naukowe wskazują, że czynnikiem potencjalnego ryzyka w tej grupie jest infekcja wirusem HPV .

Dla kogo program?

Dla pacjentów w wieku 40-65 lat, którzy mają co najmniej jeden z poniżej wymienionych objawów przez minimum 3 tygodnie i nie są to objawy związane z infekcją górnych dróg oddechowych:

• pieczenie języka, niegojące się owrzodzenie oraz/lub czerwone lub białe naloty w jamie ustnej
• ból gardła
• przewlekła chrypka
• guz na szyi
• niedrożność nosa lub krwawy wyciek z nosa
• ból w trakcie oraz/lub problemy z przełykaniem

Jak się zarejestrować?

Rejestracja na badania odbywa się telefonicznie pod numerem telefonu (68) 32 96 621 od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00-15:00. Badania odbywają się w poradni laryngologicznej Szpitala Uniwersyteckiego im. Karola Marcinkowskiego w Zielonej Górze Sp. z o.o.

Dlaczego badania są tak ważne?

Leczenie chorych z nowotworami głowy i szyi jest bardzo trudne, dlatego że pacjenci wciąż zgłaszają się do lekarza zbyt późno, gdy choroba jest w zaawansowanym stadium. U chorych na nowotwory głowy i szyi przeprowadza się operacje oraz stosuje radiochemioterapię, które mają bardzo ciężkie działania niepożądane i często okaleczają pacjenta. Zdarza się, że pacjenci w zależności od umiejscowienia guza, przestają mówić, ulegają oszpeceniu i mają problem z podstawowymi funkcjami życiowymi, takimi jak przełykanie. Urywają wtedy kontakty towarzyskie i zamykają się w domu, dlatego tak ważne jest edukowanie społeczeństwa i uwrażliwianie na obecność pacjentów, dotkniętych tą chorobą. Niestety aż 60 procent pacjentów z nowotworami głowy i szyi wciąż zgłasza się do lekarza zbyt późno, w III i IV stopniu zaawansowania choroby nowotworowej. Większość z nich umiera w pierwszych pięciu latach od rozpoznania. Jedyną nadzieją dla nich jest szybka diagnoza i małoinwazyjne leczenie – wówczas 95% pacjentów ma szansę na powrót do pracy z dobrą jakością życia.

Trochę statystyki

W 2016 r. w województwie lubuskim odnotowano 126 zachorowań (28 kobiet i 98 mężczyzn) i aż 116 zgonów (22 kobiety i 94 mężczyzn).

Tylko w naszym szpitalu w 2019 r. leczono z powodu nowotworów głowy i szyi 462 pacjentów, w 2020 – 408. W tym czasie radioterapii poddano 76 chorych w 2019 i 40 w 2020 . Aż 60 % pacjentów w momencie diagnozy jest w zaawansowanym stopniu choroby.

Możliwości leczenia

We wczesnych stadiach choroby często wystarczy jedna metoda leczenia i to w ograniczonym zakresie (bez widocznego okaleczenia chorego)

Rozwój wszystkich dziedzin medycyny również pozwala na tzw. oszczędzające a jednocześnie radykalne metody leczenia raka głowy i szyi

Właśnie ze względu na oszczędzający charakter terapii w niektórych sytuacjach radioterapia jest preferowana, gdyż np. daje możliwość zachowania krtani – aparatu mowy

W niektórych lokalizacjach, jak np. przy nowotworach nosogardła metodą z wyboru jest radioterapia często podparta chemioterapią

Często wybór sposobu leczenia pozostawiamy pacjentowi – czy woli leczenie operacyjne czy poprzez napromienianie.

W Szpitalu Uniwersyteckim w Zielonej Górze mamy możliwość skojarzenia wszystkich dostępnych metod leczenia, gdyż:

• leczymy operacyjnie
• leczymy radioterapią przy zastosowaniu najnowocześniejszych technik napromienianie – IMRT, IGRT, VIMAT
• stosujemy brachyterapię
• mamy możliwość zastosowania leczenia systemowego (chemioterapia, immunoterapia).